Als je eenmaal de keuze hebt gemaakt om iets te veranderen, kom je al snel bij de 5W1H uit. Dit is een methodiek die op meerdere gebieden ingezet wordt, niet alleen bij veranderen, maar ook bij het oplossen van problemen of bij het opbouwen van een tekst. De 5 W’s staan voor:
Wie, Wat, Waar, Wanneer en Waarom en de H voor Hoe,
Als het om veranderen gaat is de vraag van Wat vaak al beantwoord. De Wie is meestal ook makkelijk te beantwoorden. Het gaat om jezelf of om een team of misschien wel om het hele bedrijf. De Wanneer is op twee manieren te beantwoorden. Je kan de wanneer bepalen als startpunt, maar ook als eindpunt of beiden. De Waar is meestal ook wel te beantwoorden, het kan zijn om thuis, je werk, of misschien wel als je onderweg bent (bijvoorbeeld je gemoedstoestand tijdens het autorijden). Het Waarom is vaak wat lastiger te beantwoorden, maar is wel belangrijk omdat het je motivatie weergeeft. Die zul je vaak nodig hebben in het veranderproces, zeker als je het even niet meer ziet zitten.
De Hoe is ongetwijfeld het moeilijkste onderdeel van een veranderproces. Het is ook het onderdeel dat het meeste energie kost. Je moet om te beginnen een bestaande situatie los loslaten. Dat wil zeggen dat ‘zo hebben we het altijd gedaan’ niet meer van toepassing is. Dat is vaak niet gemakkelijk en je moet dan ook voldoende inspiratie hebben om die stap te nemen. Een verandering gaat het makkelijkst als je (oude) patronen loslaat, want hoe langer je er aan vasthoudt, hoe stroperiger het proces wordt. Een proces geeft ook aan dat je al een stappenplan hebt. Heb je die niet, dan is het verstandig om die te maken. Je moet wel een stappenplan hebben waar je, of anders een team, achter staat. Zonder draagvlak en motivatie is een verandering gedoemd om te mislukken. Een veranderingsproces is iets dat geleidelijk verloopt, dus zelden in een keer. Daarom ook een stappenplan, want elk stapje brengt je verder, maar is ook gelijk een onderdeel van je praktische handelswijze. Soms kan dat niet dan is een overgang in 1 keer noodzakelijk, zoals ik in een andere blog aangaf, in 1 keer van links rijden naar rechts rijden. Een stappenplan en ook je doel moet wel SMART zijn (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden).
Het nemen van een stap in de verandering houdt ook in dat je je gedrag gaat aanpassen. Je laat immers je bestaande routines/handelingen los en gaat het anders doen. Als je een stap in je stappenplan goed hebt uitgevoerd, geef jezelf dan ook een schouderklopje, anders gezegd, vier het succes. Het kan ook zijn dat een stap niet tot het gewenste resultaat leidt. Ga dan niet bij de pakken neerzitten, maar gebruik het als een leermoment en pas je stap aan. Soms kan je ‘misstap’ voorkomen door vooraf na te gaan of iemand anders een dergelijke stap al heeft gedaan. Dat behoort eigenlijk een onderdeel te zijn bij het maken van je stappenplan.
Soms moet je experimenteren, dat is niet erg, sterker nog dat kun je zien als een uitdaging. Hoe je daar mee omgaat, hangt af van je karakter, maar laat een verandering vooral niet stoppen door de gedachte dat je het niet kan. Als je over een sloot heen wilt springen dan bepaal je hoeveel aanloop je moet nemen. Soms is dat ook niet mogelijk en spring je toch. Het kan zijn dat het je een paar natte voeten oplevert, maar is dat nu heel erg? Soms moet je gewoon over je eigen hindernis stappen.
Ik was laatst aan het wandelen en zag mijn pad geblokkeerd door een grote plas. Geen mogelijkheid om daar zonder natte voeten doorheen te komen. Ik pakte een andere route, omdat ik geen natte voeten wilde en na een uur stond ik aan de andere kant van plas op het pad.
Na 500 meter trof ik dezelfde situatie. Ik had geen zin om weer een uur om te lopen. Ik trok mijn schoenen en sokken uit en liep door de plas. 5 minuten later stond ik weer op het droge en liep nog een tijdje door op blote voeten, dat kon gemakkelijk in het mulle zand.
Ik koos ervoor om wel natte voeten te krijgen en ging een experiment aan en bereikte mijn doel sneller. Kwestie van zaken loslaten.
Alfred Heeroma
Als je een verandering voor jezelf doet, wil dat nog niet zeggen dat je het alleen moet doen. Neem iemand in vertrouwen waarvan je weet dat die je op een positieve manier kan stimuleren, maar ook weet wanneer iets minder slim is om te doen. Zo’n persoon is dan eigenlijk een spiegel voor je, kan je stimuleren waar het kan en af te remmen als het moet. Zo’n persoon kan je dan ook feedback geven en dat kan je helpen op het juiste spoor te blijven. Als je met een team iets verandert, dan is het handig dat er 1 iemand is die de kartrekker is, de initiatieven neemt.
Verandering is een persoonlijk iets. Zeg nooit dat het mislukken de schuld van een ander is. Jij bent er zelf bij en kan ook aangeven of een stap juist of onjuist genomen wordt. Soms moet je dan inderdaad tegen de stroom ingaan en de feedback negeren. Dat is tegenstrijdig met wat ik in de vorige alinea schreef, maar veranderen is nu eenmaal niet gemakkelijk. Soms kies je ervoor om een uur om te lopen, soms niet.
Soms moet je geïnspireerd worden en soms ben jij degene die anderen inspireert, misschien zelfs zonder het te weten. In de film Forrest Gump besloot de hoofdrolspeler op een goede dag te gaan hardlopen. Niet eens met een speciale reden, gewoon omdat hij er zin in had. Gaandeweg het hardlopen kreeg hij volgers en werden mensen geïnspireerd tot het maken van producten. Een verandering kan ook een kettingreactie tot gevolg hebben, meestal een goede en soms een slechte. Maar het blijft een verandering …
